موتور گیربکس چیست؟
موتور گیربکس که به آن الکتروگیربکس نیز گفته می‌شود، یکی از تجهیزات صنعتی متشکل از یک گیربکس و یک موتور الکتریکی است. این وسیله صنعتی برای ایجاد گشتاوری بالا در سرعت کم کاربرد دارد. در این ترکیب، گیربکس با تغییر دور موتور عمل می‌کند. به بیانی دیگر می‌توان گفت که در موتور گیربکس‌ها، وظیفه اصلی گیربکس به عنوان یک مبدل گشتاور است. به این ترتیب، این قطعه می‌تواند برای موتورهای کوچک، گشتاورهای بزرگی را تولید کند.
به طور معمول، در موتور گیربکس‌های صنعتی یک گیربکس کاهنده دور به یک الکتروموتور متصل است. به این معنا که گیربکس با کاهش سرعت دورانی موتور، گشتاور بسیار بزرگی را انتقال می‌دهد. میزان گشتاور منتقل شده بسیار بیشتر از مقداری است که موتور به تنهایی آن را ایجاد می‌کند.
این قطعه صنعتی پرکاربرد از اجزای مختلفی تشکیل شده است. چرخ دنده‌ها به عنوان مهم ترین اجزای تشکیل دهنده موتور گیربکس‌ها هستند. پوسته گیربکس، شکاف‌های ورودی و خروجی، یاتاقان، کاسه نمد و درپوش کنترل روغن هم از اجزای دیگر این قطعه محسوب می‌شوند.
مزایای موتور گیربکس
مزایای موتورگیربکس چیست؟ چه ویژگی‌هایی در این قطعه صنعتی موارد استفاده از آن را تا این حد گسترش داده است؟ به عنوان مهم ترین ویژگی مثبت این وسیله صنعتی می‌توان به کاهش هزینه‌های نصب و طراحی اشاره کرد. به بیانی دیگر، با استفاده از موتورگیربکس‌ها دیگر نیازی به نصب جداگانه موتور الکتریکی و گیربکس در پروژه‌های مهندسی وجود ندارد. مصرف بهینه انرژی از دیگر نقاط قوت استفاده از این وسیله صنعتی به شمار می‌آید. حذف تلفات انرژی به دلیل عدم نیاز به تراز کردن و کوپلینگ موتور گیربکس‌ها نیز از مزایای دیگر کاربرد این قطعه محسوب می‌شود. سایر مزایای موتور گیربکس‌ها عبارتند از:
- کاهش آلودگی صوتی و افزایش طول عمر
- امکان انتقال گشتاور و سرعت بالا به دلیل طراحی دقیق دندانه‌های چرخ دنده‌ها
- ترکیب بهینه گیربکس و الکتروموتور
عملکرد موتور گیربکس
پیش از پاسخ به این پرسش که عملکرد موتور گیربکس چیست، باید بدانید که در این قطعه گیربکس و جفت‌های چرخ دنده ای نقش مهمی دارند. انتقال نیروی موتور از سمت ورودی به سمت خروجی با استفاده از این قطعات انجام می‌شود. در واقع، در موتورگیربکس‌ها، گیربکس به عنوان مبدل سرعت و گشتاور عمل می‌کند. در موتورگیربکس‌ها در نتیجه عملکرد یک منبع نیرو و یک سیستم انتقال قدرت، سرعت و دور موتور کاهش می‌یابد و در مقابل، قدرت یا گشتاور خروجی موتور افزایش پیدا می‌کند. به عبارتی دیگر، عملکرد الکتروگیربکس‌ها به صورت کاهش دور و سرعت موتور و تغییر توان قدرت موتور تعریف می‌شود.
دو فاکتور میزان سرعت ورودی و گشتاور خروجی گیربکس جهت انتخاب گیربکس و انواع آن بسیار مهم تلقی می‌شوند. بر این اساس، دو گروه در طبقه بندی الکتروگیربکس‌ها تعریف می‌شوند:
- موتور گیربکس‌های کاهنده
- موتور گیربکس‌های افزاینده
تفاوت این دو نوع عملکرد موتور گیربکس چیست؟ الکتروگیربکس‌های کاهنده با کاهش سرعت گیربکس و افزایش گشتاور عمل می‌کنند؛ در حالیکه، نوع افزاینده موتور گیربکس‌ها با ویژگی افزایش سرعت و کاهش گشتاور شناخته می‌شوند.
کاربرد موتور گیربکس
الکتروگیربکس‌ها به عنوان یکی از قطعات مهم و پرکاربرد جهت انتقال توان، انرژی و افزایش سرعت به کار می‌روند. با توجه به افزایش مصرف انرژی در صنایع مختلف و ضرورت مصرف بهینه آن، استفاده از این تجهیزات می‌تواند قابل تأمل باشد. اما اینکه کاربرد موتورگیربکس چیست و در چه صنایعی مورد استفاده قرار می‌گیرد، پرسشی است که در این بخش به آن می‌پردازیم.
تولید خودرو از جمله صنایعی است که موتورگیربکس‌ها در مراحل مختلف ساخت تا مونتاژ نهایی آن کاربرد دارند. صنعت تولید بطری، نوشیدنی و واحدهای بسته بندی نیز به طور قابل توجهی به استفاده از این تجهیزات تکیه دارند. انتقال و دریافت بار در فرودگاه‌ها و ربات‌ها یا ماشین‌های جا به جا کننده هم از دیگر موارد کاربرد موتور گیربکس‌ها محسوب می‌شود. سایر موارد استفاده این قطعه صنعتی را می‌توان به صورت زیر برشمرد:
- ساخت و تجهیز بالابرها، آسانسورها و جرثقیل‌ها
- صنعت تولید و تبدیل مواد غذایی
- صنعت فولاد سازی و سیمان
- صنعت پتروشیمی
- صنایع مس
- تجهیزات انتقال مواد در معادن و کوره‌های ذوب
انواع موتور گیربکس
در موتور گیربکس‌ها با توجه به نوع موتور استفاده شده، دو گروه AC و DC معرفی می‌شوند. اما، رایج ترین طبقه بندی موتور گیربکس چیست؟ در پاسخ باید بیان کرد که متخصصان بر اساس شکل و کاربرد مختلف این گروه از تجهیزات صنعتی، انواع متنوع آن را تولید و روانه بازار می‌کنند.